Newid hinsawdd a phlant

Newid hinsawdd a phlant

Yr argyfwng Newid hinsawdd
Math	effeithiau newid hinsawdd

Mae newid hinsawdd yn cael effaith uniongyrchol ac anuniongyrchol blant. Mae plant yn fwy agored i effeithiau newid hinsawdd nag oedolion. Amcangyfrifodd Sefydliad Iechyd y Byd fod 88% o faich afiechydon yn gysylltiedig â newid hinsawdd sy'n effeithio ar blant o dan 5 oed.^[1] Mae adolygiad Lancet ar iechyd a newid hinsawdd yn rhestru plant fel y categori yr effeithir arno waethaf gan newid yn yr hinsawdd.^[2]

Yn gorfforol mae plant yn fwy bregus ac agored i newid hinsawdd yn ei holl ffurfiau.^[3] Nid yn unig y mae newid hinsawdd yn effeithio ar iechyd corfforol plentyn ond hefyd ar ei lesiant (sy'n cynnwys Iechyd meddwl). Mae anghydraddoldebau cyffredinol, rhwng ac o fewn gwledydd, yn penderfynu i raddau helaeth sut mae newid hinsawdd yn effeithio ar blant.^[4]

Mae'r rhai sy'n byw mewn gwledydd incwm isel yn dioddef yn waeth, o ran clefydau ac yn llai abl i wynebu bygythiadau newid hinsawdd.^[5] Hefyd, mae'n anoddach gwarantu hawliau plant mewn argyfwng hinsawdd .^[6]

1. ↑ Anderko, Laura; Chalupka, Stephanie; Du, Maritha; Hauptman, Marissa (January 2020). "Climate changes reproductive and children’s health: a review of risks, exposures, and impacts" (yn en). Pediatric Research 87 (2): 414–419. doi:10.1038/s41390-019-0654-7. ISSN 1530-0447. https://www.nature.com/articles/s41390-019-0654-7.
2. ↑ Watts, Nick; Amann, Markus; Arnell, Nigel; Ayeb-Karlsson, Sonja; Belesova, Kristine; Boykoff, Maxwell; Byass, Peter; Cai, Wenjia et al. (2019-11-16). "The 2019 report of The Lancet Countdown on health and climate change: ensuring that the health of a child born today is not defined by a changing climate". Lancet (London, England) 394 (10211): 1836–1878. doi:10.1016/S0140-6736(19)32596-6. ISSN 1474-547X. PMID 31733928. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31733928/.
3. ↑ Currie, Janet; Deschênes, Olivier (2016). "Children and Climate Change: Introducing the Issue". The Future of Children 26 (1): 3–9. ISSN 1054-8289. https://www.jstor.org/stable/43755227.
4. ↑ "Climate change and child health: a scoping review and an expanded conceptual framework" (yn en). The Lancet Planetary Health 5 (3): e164–e175. 2021-03-01. doi:10.1016/S2542-5196(20)30274-6. ISSN 2542-5196. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2542519620302746.
5. ↑ "Unless we act now: The impact of climate change on children". www.unicef.org (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-16.
6. ↑ "The impact of climate change on the rights of the child". Office of the High Commissioner for Human Rights.